قرارداد پیمانکاری کاشی و سرامیک چیست؟
یکی از پروژه‌های رایج در ساخت و بازسازی آپارتمان ها، کاشی کاری و سرامیک کاری است. برای اینکه این پروژه به درستی و با کیفیت اجرا شود، لازم است یک نمونه قرارداد کاشی کاری و سرامیک کاری ساده تنظیم شود. این قرارداد، شرایط و تعهدات کارفرما و پیمانکار را به طور شفاف مشخص می‌کند تا از بروز سوء تفاهم‌ها و اختلافات احتمالی در آینده جلوگیری شود. اما این قرارداد شامل چه مواردی است و ذکر چه نکاتی الزامی است؟ با ما همراه باشید تا به این سوالات پاسخ دهیم.
استخدام بهترین نصاب کاشی و سرامیک در کمترین زمان ممکن
چه مواردی باید در قرارداد کاشی کاری و سرامیک کاری درج شود؟
در تنظیم یک نمونه قرارداد کاشی کاری و سرامیک کاری ساده، باید به موارد زیادی از جمله مشخصات طرفین، موضوع و مدت زمان قرارداد، مبلغ و نحوه پرداخت، تعهدات و مسئولیت‌های پیمانکار و کارفرما توجه داشت. علاوه بر این، شرایط تحویل پروژه، ضمانت‌ها، موارد فسخ و حل اختلاف نیز باید به صراحت در قرارداد قید گردد. نمونه قرارداد کاشی کاری و سرامیک کاری ساده، سندی است که سبب می‌شود پروژه طبق استانداردها و اصول فنی و با کیفیت مطلوب پیش برود و در نهایت رضایت کارفرما را به دنبال داشته باشد. در ادامه به بررسی و توضیح اجزای اصلی این قرارداد می‌پردازیم.
مشخصات طرفین قرارداد
اولین بخش در یک نمونه قرارداد کاشی کاری و سرامیک کاری ساده، مشخص کردن هویت و اطلاعات طرفین قرارداد یعنی پیمانکار و کارفرما است. این اطلاعات شامل موارد زیر می‌شود:
- نام و نام خانوادگی
- شماره ملی یا شناسنامه
- آدرس محل سکونت یا محل کار
- شماره تلفن ثابت و همراه
- ایمیل در صورت نیاز
مشخص کردن دقیق هویت طرفین از این جهت اهمیت دارد که نشان می‌دهد قرارداد بین چه اشخاصی منعقد شده است و در صورت بروز هرگونه مشکل یا شکایت بعدی، امکان پیگیری و مراجعه به طرف مقابل وجود دارد. اگر هر یک از طرف‌های قرارداد یک شرکت یا سازمان باشد، باید اطلاعات آن شرکت شامل نام، شماره ثبت، آدرس و مشخصات نماینده یا مدیرعامل آن در قرارداد ذکر گردد تا اعتبار حقوقی داشته باشد. ذکر آدرس دقیق محل سکونت یا کار طرفین این امکان را می‌دهد که در صورت عدم دسترسی به شماره تماس یا ایمیل، امکان مراجعه حضوری و ابلاغ اخطاریه و اوراق قانونی وجود داشته باشد. بنابراین توجه به مشخصات طرفین و ثبت دقیق آنها در یک نمونه قرارداد کاشی کاری و سرامیک کاری ساده، اهمیت فراوانی دارد و نباید نادیده گرفته شود.
مطلب پیشنهادی: آموزش هواگیری رادیاتور شوفاژ
موضوع قرارداد
یکی از بخش‌های مهم در یک نمونه قرارداد کاشی کاری و سرامیک کاری ساده، تعیین و تشریح دقیق موضوع قرارداد است. در این بخش باید به روشنی مشخص شود که دقیقاً چه عملیاتی قرار است توسط پیمانکار انجام شود. موضوع قرارداد کاشی کاری و سرامیک کاری می‌تواند شامل این موارد باشد:
- محدوده و مساحت فضاهایی که قرار است کاشی کاری یا سرامیک کاری شوند. مثلاً کف و دیوارهای سرویس بهداشتی، آشپزخانه، حیاط، پذیرایی، اتاق خواب‌ها و سایر فضاها
- نوع، جنس، ابعاد، طرح و رنگ کاشی‌ها و سرامیک‌هایی که باید نصب شوند
- مشخصات دوغاب، ملات و سایر مصالحی که در کاشی کاری و سرامیک کاری استفاده خواهند شد
- شیوه و اصول فنی نصب کاشی و سرامیک، مثل چگونگی بندکشی، کف‌سازی، ایجاد شیب مناسب و غیره
- موارد خاص مانند نصب کاشی بر روی کف با گرمایش از کف، استفاده از مواد ضد آب، نصب کاشی پشت تجهیزات بهداشتی و موارد مشابه
- تمیزکاری، جمع‌آوری نخاله‌ها و تحویل پروژه پس از اتمام کار
در برخی موارد ممکن است کاشی کاری و سرامیک کاری در یک پروژه بازسازی یا تعمیرات انجام شود. در این صورت، ذکر عملیاتی مثل تخریب و برچیدن کاشی‌ها و سرامیک‌های قدیمی، آماده‌سازی سطح زیر کار و تعمیر و ترمیم آن نیز در موضوع قرارداد ضروری است. دقت در تعیین موضوع قرارداد و ذکر جزئیات مهم، از بروز سوءتفاهم‌ها و اختلافات آتی جلوگیری خواهد کرد. پیمانکار باید بر اساس موضوع مشخص شده، کار را به بهترین نحو انجام دهد و کارفرما نیز نمی‌تواند انتظاراتی خارج از چارچوب تعیین شده داشته باشد. ممکن است کارفرما دقیقاً ندانند که چه نوع کاشی یا سرامیکی نیاز دارد و یا از چه مصالحی باید استفاده شود. در این موارد، تجربه و تخصص پیمانکار می‌تواند راهگشا باشد. پیمانکار می‌تواند با توجه به کاربری محل و نوع بنا، پیشنهاد‌هایی به کارفرما ارائه دهد و با مشورت و همفکری با او، بهترین گزینه را انتخاب کند. مثلاً برای فضاهای مرطوب مثل حمام و سرویس، کاشی‌های لعابدار با جنس مرغوب و ابعاد مناسب را پیشنهاد دهد.
مکان اجرای پروژه
در یک نمونه قرارداد کاشی کاری و سرامیک کاری ساده، مشخص کردن محل دقیق اجرای پروژه اهمیت زیادی دارد. آدرس کامل ملک یا ساختمانی که قرار است در آن کاشی کاری و سرامیک کاری انجام شود، باید به روشنی در قرارداد ذکر گردد. این آدرس شامل موارد زیر است:
- نام شهر و منطقه
- نام خیابان و کوچه
- پلاک ثبتی ملک
- طبقه یا واحد مورد نظر در ساختمان‌های چند طبقه یا مجتمع‌ها
علاوه بر آدرس، سایر مشخصات ملک مانند نوع کاربری (مسکونی، اداری، تجاری و غیره)، مساحت تقریبی، تعداد طبقات و واحدها و عمر بنا نیز در صورت نیاز می‌تواند قید شود. مشخص کردن دقیق محل کار برای پیمانکار مهم است تا بتواند برنامه‌ریزی لازم را برای حضور در سرکار و آغاز به موقع پروژه انجام دهد. گاهی اوقات، پیمانکار با توجه به آدرس، از ترافیک و شرایط تردد در آن منطقه آگاهی دارد و می‌تواند ساعات حضور در کارگاه را به نحو مناسبی تنظیم نماید. کارفرما نیز باید مطمئن شود که پیمانکار دقیقاً در محل تعیین شده مشغول به کار خواهد شد. در برخی پروژه‌های بزرگ مسکونی یا تجاری، ممکن است چندین پیمانکار به طور همزمان کار می‌کنند. تعیین محل کار هر یک، از ایجاد سردرگمی و تداخل در عملکرد آنها جلوگیری می‌کند.
مطلب پیشنهادی: مبل چرک‌مرده را چگونه تمیز کنیم؟
مدت زمان اجرای کار
مشخص کردن زمان شروع و پایان پروژه کاشی کاری و سرامیک کاری، یکی دیگر از مفاد مهم قرارداد در این زمینه است. در نمونه قرارداد کاشی کاری و سرامیک کاری ساده، باید به روشنی قید شود که:
- پروژه از چه تاریخی آغاز می‌شود.
- پروژه چه مدت به طول خواهد انجامید.
- تاریخ اتمام و تحویل پروژه چه زمانی است.
تعیین دقیق زمان، برای برنامه‌ریزی هر دو طرف قرارداد اهمیت دارد. پیمانکار باید بداند که چه مقدار زمان برای تکمیل پروژه در اختیار دارد تا بتواند نیروی کار و منابع لازم را به درستی مدیریت کند. کارفرما نیز با آگاهی از زمان تحویل، می‌تواند سایر امور مرتبط با پروژه را هماهنگ نماید.
در بسیاری از قراردادها، مدت پروژه به صورت یک بازه زمانی مشخص می‌شود؛ مانند 30 روز یا 2 ماه. گاهی هم با ذکر تاریخ شروع و پایان، زمان کار تعیین می‌گردد؛ مثلاً از تاریخ 01/07/1403 تا 31/07/1403.
نکته مهم در تعیین مدت زمان، واقع‌بینانه بودن آن با توجه به حجم کار است. پیمانکار باید با توجه به تجربه خود، زمان لازم را برآورد کند و با در نظر گرفتن حاشیه ایمنی برای مواردی مانند تأخیر در تأمین مصالح، خرابی احتمالی تجهیزات یا شرایط نامساعد جوی، زمان پیشنهادی را به کارفرما اعلام نماید. نباید فراموش کرد که کیفیت انجام کار در گرو صرف زمان کافی است. عجله و شتاب بیش از حد برای اتمام کار، ممکن است به کاهش کیفیت منجر شود. بنابراین کارفرما نیز نباید انتظار بی‌جایی برای اتمام فوری کار داشته باشد. در برخی قراردادها، مسئله تأخیر و جبران خسارت ناشی از آن، پیش‌بینی می‌شود. در این صورت، پیمانکار ملزم است که کار را در زمان تعیین شده تحویل دهد و در صورت تأخیر غیرموجه، جریمه‌ای را بپردازد. البته تأخیرهای خارج از کنترل پیمانکار مانند حوادث غیرمترقبه، باید مستثنی شود.
مطلب پیشنهادی: چرا چراغ روغن پراید روشن می‌شود؟
مبلغ قرارداد و شرایط پرداخت
یکی از حساس‌ترین و مهم‌ترین مفاد در یک نمونه قرارداد کاشی کاری و سرامیک کاری ساده، توافق بر سر مبلغ قرارداد و چگونگی پرداخت آن است. در این بخش، کارفرما و پیمانکار باید با شفافیت و دقت، مسائل مالی را تعیین کنند تا در آینده مشکلی پیش نیاید.
نخستین موضوع، تعیین مبلغ کلی قرارداد است. این مبلغ باید با توجه به حجم کار، مساحت فضای مورد نظر، نوع و کیفیت مصالح به کار رفته، میزان دشواری کار و سایر عوامل تعیین گردد. معمولاً مبلغ قرارداد به یکی از دو صورت مشخص می‌شود:
- مبلغ کل: یک رقم کلی برای کل کار در نظر گرفته می‌شود.
- مبلغ بر اساس متراژ: یک نرخ ثابت برای هر متر مربع کاشی کاری یا سرامیک کاری تعیین می‌شود.
تعیین قیمت واحد متراژ روشی دقیق‌تر و منصفانه‌تر است؛ زیرا ممکن است در حین کار، مقداری از متراژ پیش‌بینی شده کم یا زیاد شود و با این روش می‌توان مبلغ نهایی را به درستی محاسبه کرد.
نکته دیگری که باید در این بخش مشخص شود، نحوه پرداخت مبلغ قرارداد است. به طور معمول، کارفرما مبلغ را در چند مرحله و با پیشرفت کار به پیمانکار پرداخت می‌کند:
- درصدی به عنوان پیش پرداخت، در ابتدای کار
- درصدی پس از انجام بخشی از کار (مثلاً 30 درصد پیشرفت)
- درصدی پس از اتمام بخش عمده‌ای از کار (مثلاً 70 درصد پیشرفت)
- درصد باقی مانده، پس از اتمام کامل کار و تحویل پروژه
درصدهای فوق می‌تواند بسته به توافق طرفین و شرایط خاص پروژه، متغیر باشد، ولی آنچه اهمیت دارد، تعیین دقیق مبالغ و زمان پرداخت آنها است تا پیمانکار بتواند هزینه‌های خود را مدیریت کند و انگیزه لازم برای ادامه کار داشته باشد.
در برخی موارد، کارفرما بخشی از مبلغ قرارداد را به عنوان حسن انجام کار، تا پایان دوره تضمین نزد خود نگاه می‌دارد. این کار برای حصول اطمینان از کیفیت کار پیمانکار و رفع نواقص احتمالی در دوره تضمین انجام می‌شود.
در نمونه قرارداد کاشی کاری و سرامیک کاری، لازم است نحوه پرداخت (نقدی، چک، انتقال بانکی و غیره) نیز مشخص شود تا از بروز سوء تفاهم جلوگیری شود.
مطلب پیشنهادی: هنر پتینه کاری چیست؟
تعهدات پیمانکار
در یک نمونه قرارداد کاشی کاری و سرامیک کاری ساده، یکی از مهم‌ترین مواردی که باید به روشنی مشخص شود، وظایف و تعهدات پیمانکار در قبال اجرای پروژه است.
این تعهدات، طیف گسترده‌ای از مسئولیت‌ها را دربرمی‌گیرد که به برخی از مهم‌ترین آنها اشاره می‌کنیم:
- کیفیت مواد و مصالح: پیمانکار باید متعهد شود که از مصالح استاندارد و با کیفیت استفاده کند. در قرارداد باید کیفیت و مشخصات کاشی‌ها، سرامیک‌ها، چسب کاشی، دوغاب و سایر مواد مصرفی به دقت قید شود و پیمانکار ملزم به تهیه آنها مطابق با این مشخصات باشد.
- نحوه اجرای کار: پیمانکار باید کاشی کاری و سرامیک کاری را مطابق با اصول فنی و استانداردهای تعریف شده انجام دهد. جزئیات اجرایی مانند آماده‌سازی سطح، شیب‌بندی، بندکشی، فاصله‌گذاری و نظایر آن باید در قرارداد مشخص شود و پیمانکار متعهد به رعایت آنها گردد.
- رعایت اصول ایمنی: پیمانکار باید ملزم به رعایت کامل موازین ایمنی کار در کارگاه شود. استفاده از تجهیزات حفاظت فردی مانند کلاه، دستکش و کفش ایمنی برای کارگران، استحکام داربست‌ها، نصب علائم هشداردهنده و سایر الزامات ایمنی، باید به عنوان تعهد پیمانکار در قرارداد قید شود.
- کیفیت اجرا: پیمانکار باید تضمین کند که کیفیت اجرای کار، مطابق با استانداردهای مورد توافق و انتظار کارفرما باشد. در قرارداد می‌توان معیارهای سنجش کیفیت مانند میزان صافی و تراز بودن سطح، یکنواختی درزها، عدم وجود ترک یا شکستگی و سایر موارد را مشخص کرد.
- زمان‌بندی: رعایت زمان‌بندی توافق شده در قرارداد، یکی دیگر از تعهدات مهم پیمانکار است. او باید برنامه زمانی مناسبی برای انجام مراحل مختلف کار تدوین کند و به آن پایبند باشد.
- تحویل به موقع: پیمانکار باید متعهد شود که پروژه را در زمان مقرر به پایان برساند و طبق شرایط مندرج در قرارداد، تحویل کارفرما دهد.
- رفع نواقص: پس از پایان کار و در طول دوره تضمین، پیمانکار موظف است که نواقص احتمالی را برطرف کند. این موضوع نیز باید به عنوان یک تعهد در قرارداد ذکر شود.
- پاکیزگی محیط کار: حفظ نظافت و پاکیزگی محل کار در حین انجام پروژه و جمع‌آوری و دفع مناسب نخاله‌های ساختمانی پس از پایان کار، از جمله تعهدات دیگر پیمانکار است که باید در قرارداد بر آن تاکید شود.
تعهدات کارفرما
در یک نمونه قرارداد کاشی کاری و سرامیک کاری ساده، همان‌طور که پیمانکار تعهداتی را می‌پذیرد، کارفرما نیز ملزم به انجام برخی وظایف و تعهدات در قبال پیمانکار و پروژه است.
برخی از مهم‌ترین این موارد عبارت‌اند از:
- تامین امکانات اولیه: کارفرما باید امکانات و زیرساخت‌های اولیه مورد نیاز برای شروع و انجام کار را فراهم کند. این امکانات معمولاً شامل آب، برق و در صورت نیاز گاز در محل کارگاه است. کارفرما باید اطمینان حاصل کند که این تأسیسات به میزان کافی و با کیفیت مناسب در دسترس پیمانکار قرار دارد.
- تحویل به موقع محل کار: کارفرما متعهد است که محل انجام پروژه را به موقع و مطابق با زمان‌بندی توافق شده، در اختیار پیمانکار قرار دهد. تأخیر در تحویل کارگاه می‌تواند موجب تأخیر در شروع کار و به هم ریختن برنامه زمان‌بندی شود.
- پرداخت به موقع: یکی از مهم‌ترین تعهدات کارفرما، پرداخت به موقع مبالغ توافق شده در قرارداد به پیمانکار است. کارفرما باید مطابق با شرایط پرداخت که در قرارداد تعیین شده، نسبت به پرداخت دستمزد پیمانکار اقدام کند. تأخیر در پرداخت می‌تواند انگیزه پیمانکار را کاهش دهد و حتی باعث توقف کار شود.
- تأمین مصالح (در صورت توافق): اگر در قرارداد توافق شده باشد که کارفرما مسئولیت تهیه برخی یا تمام مصالح مورد نیاز را بر عهده دارد، او باید به این تعهد خود عمل کند. عدم تأمین به موقع مصالح می‌تواند روند پیشرفت پروژه را مختل سازد.
- همکاری در اخذ مجوزها: در برخی موارد ممکن است برای انجام کاشی کاری و سرامیک کاری، به مجوزهایی از سوی شهرداری یا سایر نهادها نیاز باشد. کارفرما باید در صورت لزوم، در روند اخذ این مجوزها با پیمانکار همکاری کند.
- ایجاد شرایط ایمن کار: کارفرما باید شرایطی را در کارگاه و محل انجام پروژه فراهم کند که ایمنی و سلامت کارگران و پیمانکار به خطر نیفتد. این شامل ایمن بودن تأسیسات برقی، استحکام سازه، نبود خطرات بهداشتی و موارد مشابه است.
- پذیرش کار و تأیید صورت وضعیت‌ها: کارفرما موظف است که مطابق با زمان‌بندی تعیین شده در قرارداد، کارهای انجام شده توسط پیمانکار را بررسی و تأیید کند و بر اساس آن، صورت وضعیت‌های ارائه شده را بپذیرد. تأخیر در تأیید کار یا عدم پذیرش بدون دلیل موجه، می‌تواند به پیمانکار آسیب بزند.
- عدم مداخله در امور اجرایی: کارفرما نباید در روند اجرایی کار و تصمیمات فنی پیمانکار مداخله کند. تغییر مداوم نظر کارفرما یا درخواست‌های متناقض، می‌تواند باعث سردرگمی و اختلال در کار شود. البته این مورد نافی حق نظارت کارفرما بر کیفیت و روند کار نیست.
مطلب پیشنهادی: دلایل روشن نشدن بخاری گازی
مسئولیت‌ها و تضمین‌ها
در یک نمونه قرارداد کاشی کاری و سرامیک کاری ساده، علاوه بر تعیین دقیق تعهدات طرفین، لازم است به مسئولیت‌ها و تضمین‌هایی که هر یک در قبال دیگری و انجام پروژه دارند نیز اشاره شود. این موضوع از آن جهت اهمیت دارد که اگر در حین یا پس از اتمام کار، مشکل یا نقصی پیش بیاید، وظیفه هر یک از طرفین در قبال آن روشن باشد.
یکی از مهم‌ترین مسئولیت‌های پیمانکار، تضمین کیفیت کار اجرا شده است. پیمانکار باید کاشی کاری و سرامیک کاری را به گونه‌ای انجام دهد که از استحکام و دوام لازم برخوردار باشد و ظاهری زیبا و بادوام داشته باشد. در صورت بروز هرگونه مشکل کیفی مانند ترک خوردگی، جدا شدن کاشی‌ها، نشست یا موارد مشابه در زمان تحویل یا دوره تضمین، مسئولیت رفع آن بر عهده پیمانکار است. مدت زمان تضمین کیفیت کار، باید در قرارداد به روشنی تعیین گردد. معمولاً این مدت بین 6 ماه تا یک سال پس از تحویل پروژه در نظر گرفته می‌شود. در این بازه زمانی، اگر نقص یا خرابی در کار مشاهده شود که ناشی از عدم کیفیت اجرا یا مصالح باشد، پیمانکار موظف است با هزینه خود نسبت به تعمیر یا تعویض بخش معیوب اقدام کند.
البته در برخی موارد، خرابی‌های ایجاد شده می‌تواند ناشی از استفاده نادرست، حوادث غیرمترقبه یا فرسودگی طبیعی باشد که در این صورت، مسئولیتی متوجه پیمانکار نخواهد بود. در قرارداد باید به این موارد استثنا نیز اشاره شود. پیمانکار در قبال هرگونه خسارتی که در حین انجام کار به ساختمان، تأسیسات یا وسایل کارفرما وارد کند، مسئول است و باید آنها را جبران نماید. این موضوع نیز باید در قرارداد ذکر شود.
شرایط فسخ قرارداد
در بخش دیگری از یک نمونه قرارداد کاشی کاری و سرامیک کاری ساده، باید به شرایط و موارد فسخ احتمالی قرارداد اشاره شود. فسخ به معنای از بین رفتن قرارداد و متوقف شدن آن پیش از پایان مدت تعیین شده است. طبیعتاً هیچ یک از طرفین در شرایط عادی تمایل به فسخ ندارند اما گاهی شرایطی پیش می‌آید که ادامه قرارداد میسر نیست و فسخ اجتناب‌ناپذیر می‌شود.
در قرارداد باید به روشنی تعیین شود که در چه شرایطی و با چه مکانیزمی، هر یک از طرفین می‌توانند نسبت به فسخ اقدام کنند. برخی از مهم‌ترین موارد فسخ در قراردادهای کاشی کاری عبارت‌اند از:
- تأخیر بیش از حد پیمانکار در شروع یا اجرای کار: اگر پیمانکار بدون دلیل موجه، شروع کار را به تأخیر بیندازد یا در حین اجرا، تأخیر قابل توجهی داشته باشد، کارفرما می‌تواند پس از اخطار کتبی و دادن فرصت جبران، در صورت عدم تمکین پیمانکار، قرارداد را فسخ کند.
- عدم کیفیت اجرای کار: چنانچه در حین کار مشخص شود که پیمانکار کیفیت لازم را رعایت نمی‌کند و پس از تذکر کارفرما نیز نسبت به اصلاح روند اقدام نکند، زمینه برای فسخ قرارداد فراهم می‌شود.
- تخلف پیمانکار از مفاد قرارداد: عدم رعایت هر یک از تعهدات تعیین شده در قرارداد، از جمله استفاده از مصالح نامرغوب، عدم رعایت اصول ایمنی، واگذاری کار به دیگری بدون اجازه و موارد مشابه، می‌تواند موجب فسخ یک‌طرفه قرارداد از سوی کارفرما گردد.
- عدم پرداخت به موقع از سوی کارفرما: اگر کارفرما بدون دلیل قانع‌کننده از پرداخت مبالغ در زمان مقرر استنکاف کند، پیمانکار می‌تواند پس از ارسال اخطار کتبی و سپری شدن مهلت تعیین شده، اقدام به فسخ نماید.
- حوادث غیرمترقبه و خارج از کنترل (فورس ماژور): شرایط پیش‌بینی نشده مانند جنگ، زلزله، سیل و آتش‌سوزی گسترده که مانع ادامه کار شود، می‌تواند زمینه توافق دوجانبه برای فسخ را فراهم کند.
- توافق دو جانبه: گاهی ممکن است در حین اجرای پروژه، شرایطی پیش بیاید که دو طرف به این نتیجه برسند که ادامه کار به صلاح نیست. در این حالت می‌توانند با توافق یکدیگر، نسبت به فسخ قرارداد اقدام کنند.
در متن قرارداد باید فرآیند فسخ نیز به دقت تشریح شود. معمولاً ابتدا طرف خواهان فسخ باید با ارسال اظهارنامه کتبی به طرف دیگر، دلایل خود را اعلام کند و مهلت مشخصی را برای تصحیح شرایط در نظر بگیرد. اگر در این مهلت، وضعیت اصلاح نشد، می‌تواند نسبت به فسخ اقدام کند.
نکته قابل توجه آن است که فسخ قرارداد، به معنای عدم پرداخت حق و حقوق طرفین تا آن مقطع نیست. کار انجام شده توسط پیمانکار و نیز مصالح و تجهیزات خریداری شده، باید مطابق با صورت وضعیت، محاسبه و پرداخت شود.
جرایم و خسارت‌ها
بخش دیگری که در یک نمونه قرارداد کاشی کاری و سرامیک کاری ساده باید به آن پرداخت، موضوع جرایم ناشی از تأخیر یا عدم ایفای تعهدات و نیز نحوه جبران خسارت‌های احتمالی است. این موارد نیز باید به صراحت و با ذکر جزئیات لازم در قرارداد گنجانده شود تا در صورت بروز مشکل، نحوه برخورد با آن از پیش مشخص باشد.
یکی از مهم‌ترین موضوعات، بحث جرایم ناشی از تأخیر در انجام تعهدات است. همان‌طور که پیش‌تر اشاره شد، پیمانکار موظف است کار را در بازه زمانی توافق شده به پایان برساند. با این حال ممکن است به هر دلیل، در اجرای به موقع کار تأخیر ایجاد شود. در قرارداد باید به روشنی تعیین شود که به ازای هر روز یا هفته تأخیر غیرموجه، چه میزان جریمه از مبلغ کل کسر خواهد شد. البته پیش از اعمال جریمه، باید با ارسال اخطار کتبی به پیمانکار، از او درخواست شود که توضیحات خود را ارائه کرده و نسبت به جبران تأخیر اقدام کند. چنانچه پس از مهلت تعیین شده، وضعیت تغییر نکرد، آن گاه جریمه اعمال می‌شود. باید در نظر داشت که جریمه نباید به گونه‌ای باشد که پیمانکار را به ورشکستگی بکشاند یا انگیزه او را برای ادامه کار از بین ببرد. مبلغ جریمه باید متناسب با حجم قرارداد و میزان تأخیر باشد.
همچنین در برخی موارد، تأخیر می‌تواند ناشی از قصور کارفرما مثلاً در تأمین به موقع مصالح باشد. این موضوع نیز باید در قرارداد پیش‌بینی شده باشد و ضمانت اجرای لازم برای آن در نظر گرفته شود. علاوه بر جریمه تأخیر، بحث مهم دیگر، جبران خسارات احتمالی است. ممکن است در حین کار، به دلیل سهل‌انگاری یا عدم رعایت نکات ایمنی از سوی پیمانکار، به بخش‌هایی از ساختمان یا تأسیسات آن آسیب وارد شود. در این صورت، پیمانکار مسئول جبران این خسارت‌ها خواهد بود. در مقابل، اگر کارفرما به هر دلیلی از جمله تغییر نظر ناگهانی یا عدم ایفای تعهدات مالی، باعث توقف کار و ایجاد خسارت به پیمانکار شود، باید این خسارت را مطابق با مفاد قرارداد جبران کند.
نحوه تحویل پروژه
یکی دیگر از مفاد مهمی که باید در یک نمونه قرارداد کاشی کاری و سرامیک کاری ساده به آن توجه شود، چگونگی تحویل پروژه پس از اتمام کار است. این بخش باید به روشنی شرایط و مراحل بازبینی نهایی و تأیید کار توسط کارفرما را تشریح کند.
معمولاً پس از اعلام پیمانکار مبنی بر اتمام کار، کارفرما یا نماینده او (مثلاً مهندس ناظر) از پروژه بازدید می‌کند و موارد زیر را کنترل می‌نماید:
- اجرای کامل کاشی کاری و سرامیک کاری مطابق با نقشه‌ها و مشخصات فنی
- کیفیت و ظاهر کار، از جمله صافی و تراز بودن سطوح، یکنواختی درزها، عدم وجود لکه یا آلودگی و سایر موارد
- رعایت موازین فنی در اجرا، مانند کیفیت بندکشی، استحکام کاشی‌ها، آب‌بندی در فضاهای مرطوب و غیره
- انطباق کار با خواسته‌ها و سلیقه کارفرما از نظر طرح، رنگ و چیدمان کاشی و سرامیک
- نظافت محیط کار و جمع‌آوری مناسب نخاله‌ها و مواد اضافی
در صورتی که کارفرما ایرادی مشاهده کند، باید به صورت کتبی به پیمانکار اعلام نماید و از او بخواهد نسبت به رفع نقص در زمان مشخصی اقدام کند. پس از انجام اصلاحات لازم و تأیید نهایی کارفرما، صورتجلسه تحویل پروژه تنظیم می‌گردد.
این صورتجلسه باید حاوی اطلاعات کلیدی از جمله تاریخ تحویل، مشخصات دو طرف، شرح کلی کارهای انجام شده، میزان مصالح مصرفی، تأیید کیفیت و کمیت کار و امضای کارفرما و پیمانکار باشد. از این صورتجلسه معمولاً در سه نسخه تهیه می‌شود تا یک نسخه نزد کارفرما، یک نسخه نزد پیمانکار و یک نسخه برای ارائه به نهادهای نظارتی یا مراجع ذیصلاح در صورت نیاز باقی بماند.
علاوه بر تحویل موقت پروژه، در برخی قراردادها ممکن است تحویل قطعی نیز پس از پایان دوره تضمین پیش‌بینی شود. در این حالت، پس از گذشت زمان تضمین و اطمینان از عدم وجود ایراد یا رفع کامل نواقص، کارفرما با امضای صورتجلسه تحویل قطعی، پروژه را به طور کامل تحویل می‌گیرد و تعهدات پیمانکار خاتمه می‌یابد. ذکر این نکته ضروری است که شرایط تحویل باید از ابتدا در قرارداد به دقت تعیین شود تا هر یک از طرفین انتظارات و وظایف خود را در این خصوص بدانند. کارفرما باید بر اساس مفاد قرارداد، کار را بازبینی و تحویل بگیرد و پیمانکار نیز متعهد به رفع نواقص احتمالی تا زمان تحویل قطعی باشد.
ضمانت اجرای قرارداد
یکی دیگر از مسائل کلیدی در یک نمونه قرارداد کاشی کاری و سرامیک کاری ساده که جنبه تضمینی دارد، موضوع ضمانت اجرای قرارداد است. این ضمانت که معمولاً توسط پیمانکار ارائه می‌شود، تضمینی برای حسن انجام تعهدات از سوی اوست. در واقع کارفرما برای اطمینان از اینکه پیمانکار به درستی و مطابق با شرایط قرارداد به کار خود ادامه خواهد داد، از او می‌خواهد که وثیقه یا تضمینی بگذارد. این ضمانت می‌تواند اشکال مختلفی داشته باشد که رایج‌ترین آنها عبارت‌اند از:
- ضمانت‌نامه بانکی: سندی است که توسط بانک به درخواست پیمانکار صادر می‌شود و طی آن بانک تعهد می‌کند در صورت عدم ایفای تعهدات از سوی پیمانکار، تا سقف مبلغ تعیین شده، به کارفرما خسارت پرداخت کند.
- سفته یا چک: پیمانکار یک فقره سفته یا چک به مبلغ تعیین شده در اختیار کارفرما قرار می‌دهد تا در صورت نقض تعهدات، کارفرما بتواند آن را وصول کند.
- وجه نقد: در برخی موارد، کارفرما بخشی از مبلغ قرارداد را به عنوان ضمانت نزد خود نگاه می‌دارد تا پس از اتمام موفقیت‌آمیز کار، آن را به پیمانکار مسترد کند.
میزان ضمانت بسته به ارزش قرارداد و ریسک‌های موجود تعیین می‌شود اما معمولاً بین 5 تا 10 درصد مبلغ کل قرارداد است. نوع ضمانت نیز با توافق طرفین انتخاب می‌گردد.
مهم است که در متن قرارداد، نوع ضمانت، مبلغ آن، مدت اعتبار و شرایط استرداد یا ضبط آن به دقت قید شود. استرداد ضمانت منوط به ایفای کامل تعهدات از سوی پیمانکار و تأیید کیفیت کار توسط کارفرما است. اگر پیمانکار به هر دلیلی از انجام تمام یا بخشی از تعهدات خود سر باز زند یا کار با کیفیت نامطلوبی تحویل دهد، کارفرما می‌تواند با طی مراحل قانونی، ضمانت را ضبط کند و از محل آن، خسارت خود را جبران نماید. البته پیش از این اقدام، باید با ارسال اخطاریه به پیمانکار، به او فرصت جبران و اصلاح رفتار داده شود.
وجود چنین ضمانتی، علاوه بر ایجاد حس اطمینان برای کارفرما، انگیزه پیمانکار را نیز برای انجام دقیق و به موقع تعهداتش افزایش می‌دهد. با این حال مبلغ ضمانت نباید آنقدر زیاد باشد که توان مالی پیمانکار را با مشکل مواجه سازد.
شرایط بیمه و ایمنی کار
یک بخش مهم دیگر که در یک نمونه قرارداد کاشی کاری و سرامیک کاری ساده باید به آن توجه کرد، موضوع بیمه و ایمنی کار است. این بخش در واقع به مسئولیت‌های کارفرما و پیمانکار در قبال حفظ سلامت و ایمنی کارگران و همچنین جبران خسارت‌های احتمالی ناشی از حوادث کاری می‌پردازد. براساس قوانین کار، کارفرما موظف است کارگران پروژه را در برابر حوادث ناشی از کار بیمه نماید. بیمه مسئولیت مدنی کارفرما، پوششی است که در صورت بروز حادثه برای کارگران در حین انجام وظیفه، هزینه‌های درمان و خسارت‌های وارده را تقبل می‌کند.
از سوی دیگر پیمانکار نیز باید کارگران تحت امر خود را بیمه نماید. بیمه تأمین اجتماعی برای کارگران، الزامی است و پیمانکار باید حق بیمه آن را پرداخت کند. این بیمه، کارگر را در برابر از کارافتادگی، بیماری، بازنشستگی و فوت تحت پوشش قرار می‌دهد.
در قرارداد باید مشخص شود که مسئولیت هر یک از بیمه‌های فوق بر عهده کدام طرف است. معمولاً کارفرما بیمه مسئولیت مدنی را تقبل می‌کند و پیمانکار متعهد به بیمه نمودن کارگران خود در تأمین اجتماعی می‌شود.
علاوه بر موضوع بیمه، رعایت اصول ایمنی و بهداشت حرفه‌ای در کارگاه، وظیفه مهم دیگری است که عمدتاً بر عهده پیمانکار است. پیمانکار باید با آموزش، نظارت و تأمین تجهیزات ایمنی لازم، ریسک بروز حادثه را به حداقل برساند. تأمین وسایل حفاظت فردی مانند کلاه ایمنی، کفش، دستکش و عینک، نصب علائم هشداردهنده، ایمن‌سازی داربست‌ها، کنترل سیم‌کشی‌های برق و سایر اقدامات پیشگیرانه، بخشی از وظایف پیمانکار در زمینه ایمنی است که باید در قرارداد به آن اشاره شود.
همچنین کارفرما باید با بازرسی‌های دوره‌ای، بر رعایت موازین ایمنی نظارت داشته باشد و در صورت مشاهده هرگونه تخلف یا کاستی، مراتب را به پیمانکار گوشزد نماید. عدم توجه پیمانکار به تذکرهای ایمنی می‌تواند منجر به توقف کار یا حتی فسخ قرارداد شود. در صورت بروز هرگونه حادثه برای کارگران در حین انجام وظیفه، طرفی که مسئول رعایت اصول ایمنی بوده (عمدتاً پیمانکار)، در قبال پرداخت خسارت‌ها و هزینه‌ها مسئولیت خواهد داشت. این خسارت‌ها می‌تواند شامل هزینه‌های درمان، دستمزد ایام بیماری، غرامت نقص عضو یا فوت و سایر موارد باشد.
حل اختلاف و داوری
علیرغم تمامی تلاش‌ها برای تنظیم یک قرارداد جامع و تعیین دقیق حقوق و تعهدات طرفین، گاهی اوقات در حین اجرای پروژه، اختلافاتی بین کارفرما و پیمانکار بروز می‌کند. این اختلافات می‌تواند ناشی از تفسیر متفاوت مفاد قرارداد، تغییر شرایط، نقض تعهدات و یا سوء تفاهم‌ها باشد. در چنین شرایطی، وجود سازوکاری برای حل و فصل مسالمت‌آمیز اختلافات در متن قرارداد بسیار کارگشاست. در واقع، طرفین باید از ابتدا روش برخورد با اختلافات احتمالی را مشخص کنند تا در صورت بروز مشکل، راه حل از پیش تعیین شده‌ای داشته باشند.
رایج‌ترین شیوه حل اختلاف که در بسیاری از قراردادها از جمله نمونه قرارداد کاشی کاری و سرامیک کاری ساده پیش‌بینی می‌شود، ارجاع موضوع به داوری است. داوری فرآیندی است که طی آن شخص یا اشخاص ثالثی به عنوان داور، اختلاف را بررسی کرده و رأی صادر می‌کنند.
در متن قرارداد، طرفین باید بر سر انتخاب داور یا هیأت داوری به توافق برسند. داور می‌تواند شخص حقیقی مانند یک حقوقدان یا مهندس باتجربه، یا شخص حقوقی مانند یک مؤسسه داوری معتبر باشد.
مراحل داوری نیز باید در قرارداد تشریح شود. معمولاً ابتدا طرف معترض، اعتراض خود را به صورت کتبی به طرف دیگر اطلاع می‌دهد و خواستار مذاکره و حل مسأله می‌شود. در صورت عدم حصول نتیجه، موضوع به داور ارجاع داده می‌شود.
داور پس از استماع اظهارات طرفین و بررسی مستندات، رأی خود را صادر می‌کند. مهم است که در قرارداد تصریح شود که رأی داور برای طرفین لازم‌الاجرا خواهد بود و آنها ملزم به تمکین از تصمیم داور هستند.
البته در کنار داوری، سایر شیوه‌های حل اختلاف مانند مذاکره، میانجیگری یا سازش نیز می‌تواند در قرارداد گنجانده شود. در واقع، تلاش بر این است که اختلافات تا جای ممکن به شیوه مسالمت‌آمیز و بدون مراجعه به محاکم قضایی حل و فصل شود.
ارجاع موضوع به داوری، به خصوص در پروژه‌های بزرگ و پیچیده، مزایای زیادی دارد. روند رسیدگی در داوری معمولاً سریع‌تر و کم‌هزینه‌تر از دادرسی در دادگاه‌هاست. همچنین چون داور، تخصص لازم در حوزه مربوطه را دارد، درک بهتری از ماهیت اختلاف خواهد داشت.
نسخه‌های قرارداد
در پایان یک نمونه قرارداد کاشی کاری و سرامیک کاری ساده، باید به تعداد نسخه‌های تنظیمی قرارداد و اعتبار هر یک اشاره شود. این بخش شاید در نگاه اول، چندان مهم به نظر نرسد اما در عمل، جزئیاتی است که نباید از نظر دور داشت.
هر قرارداد باید حداقل در دو نسخه تهیه شود تا یک نسخه در اختیار هر یک از طرفین قرار گیرد. در پروژه‌های بزرگتر معمولاً نسخه سومی نیز تهیه می‌شود تا نزد شخص ثالث امین یا در سوابق پروژه نگهداری شود.
نکته مهم درباره نسخه‌های قرارداد این است که همه آنها باید دارای اعتبار یکسان باشند. به این معنی که هر نسخه به تنهایی و مستقلاً، کل قرارداد را نمایندگی می‌کند و از نظر حقوقی، معتبر و لازم‌الاجراست.
برای اطمینان از این موضوع، در انتهای قرارداد باید به صراحت ذکر شود که مثلاً “این قرارداد در سه نسخه که همگی اعتبار واحد دارند، تنظیم شده است”. با این عبارت، جایی برای ترتیب یا اولویت نسخه‌ها باقی نمی‌ماند.
همچنین هر نسخه از قرارداد باید به امضای طرفین برسد. امضاها در تمامی نسخه‌ها باید اصل باشد و از امضای کپی یا اسکن شده خودداری شود. وجود امضای اصل، اعتبار هر نسخه را تضمین می‌کند.
در صورتی که قرارداد دارای پیوست‌هایی مانند نقشه‌ها، مشخصات فنی یا برنامه زمان‌بندی باشد، لازم است که یک نسخه از کلیه پیوست‌ها نیز به هر نسخه از قرارداد الصاق شود و مهر و امضا گردد. این پیوست‌ها جزء لاینفک قرارداد محسوب می‌شوند.
ذکر تاریخ دقیق امضای قرارداد در کنار امضاها، نکته دیگری است که باید مورد توجه قرار گیرد. این تاریخ، مبدأ شروع اعتبار و لازم‌الاجرا شدن قرارداد خواهد بود.
جمع‌بندی
در اینجا، نکات مهمی که باید در تنظیم یک نمونه قرارداد کاشی کاری و سرامیک کاری ساده مورد توجه قرار گیرد را مرور کردیم. دیدیم که این قرارداد باید دربرگیرنده تمامی جوانب و الزامات پروژه باشد تا حقوق و تعهدات طرفین را به خوبی مشخص نماید. از تعیین هویت دقیق کارفرما و پیمانکار گرفته تا جزئیات موضوع قرارداد، مبلغ و نحوه پرداخت آن، مدت زمان و تحویل پروژه، همه و همه باید با جزئیات لازم در قرارداد گنجانده شوند. مسائلی چون ضمانت اجرای تعهدات، نحوه مدیریت تأخیرها و خسارت‌ها، شرایط فسخ، مکانیزم حل اختلاف و داوری نیز از اهمیت به‌سزایی برخوردارند و طرفین باید با درک متقابل، نسبت به پیش‌بینی آنها اهتمام ورزند. البته ورای مسائل حقوقی و فنی، آنچه که یک قرارداد را به سرانجام نیک می‌رساند، حسن نیت و تعهد اخلاقی طرفین در اجرای آن است. اگر کارفرما و پیمانکار هر دو پایبند به اصول اخلاقی حرفه‌ای باشند و با احترام متقابل و مسئولیت‌پذیری، وظایف خود را انجام دهند، بسیاری از مشکلات بروز نخواهد کرد. در پایان، تأکید می‌کنیم که نمونه قرارداد کاشی کاری و سرامیک کاری ساده ارائه شده در این مقاله، تنها یک چارچوب کلی است و بسته به شرایط هر پروژه، ممکن است نیازمند تغییرات و اضافاتی باشد. بنابراین حتماً قبل از امضای قرارداد نهایی، با کارشناسان حقوقی و فنی مشورت کنید و متن را با دقت مرور نمایید.
